Dâsitân

Köroğlu destanı hakkında ilk araştırmalar:   Köroğlu destanı ile ilgili ilk derlemeler 19. yüzyılda başlar.      - Rus şarkiyatçı Şopen 19. yüzyılda Azerbaycanlı bir aşığın ağzından destanı dinler ve Rusça'ya tercüme edip yayımlar.      - Polonya asıllı bir Rus olan Chodzko , 1840'lı yıllarda Azerbaycan ve Türkmen vadilerini dolaşarak on üç hikayelik ilk önemli Köroğlu destanının derlemesini yapar ve Rusça'ya tercüme ederek yayımlar.

Köroğlu'nun soyu:  Pertev Naili Boratav, Chodzko vb araştırmacılara göre Köroğlu Teke boyundan bir Türkmen'dir. Köroğlu'nun babası:  Doğu varyantlarında Köroğlu'nun babası Ravşan (Kazakistan), Revşenbek (Türkmenistan), Ravşanbek (Özbekistan), Hazreti Ali (Doğu Türkistan) olarak bilinir. Batı varyantlarında ise Köroğlu'nun babası Uruşan (Ruşen) Baba, Yusuf, Deli Yusuf veya Ali'dir.

- Köroğlu 16. yüzyılda yaşamıştır. - Evliya Çelebi "Seyahatname" isimli eserinde, 17. yüzyıl Celalî ayaklanmalarından söz ederken Köroğlu'nun adını da sayar. - Köroğlu Hikayesinin oluşumu hakkında değişik görüşler vardır. Bunlardan biri Pertev Naili Boratav'a aittir. Ona göre Köroğlu destanı 16. ve 17 yüzyıllardaki Osmanlı-İran savaşlarına dayanır. Hatta Celalî Ayaklanmalarıyla da ilişkilendirir.

Frenk Bezirgan, oğlunun Köroğlu tarafından kaçırılmasını bir türlü içine sindiremez. Bu sebepten Köroğlu'ndan intikam almak ister. Ancak elindeki imkanlarla onu yenmesi mümkün değildir. Bu yüzden yeni arayışlar içine girerek tabancayı icat eder ve bunu Ayvaz'a hediye etmek ister. Ayvaz çok gençtir ve silahlara çok düşkündür. Bu yüzden Bezirgan onu seçmiştir. Ayrıca Ayvaz'ın silahı kullanırken yapacağı bir hata koçaklardan birinin ölümüne sebep olacaktır.

Sultan Murad Köroğlu'na bir fermanla bezirganlardan  "kırkta bir bac" alma hakkı verir. Yıllarca bac veren bezirganlar kendi aralarında anlaşarak artık Köroğlu'na bac vermek istemezler. Bunun için de Köroğlu'nun kendilerinden kırkta bir değil de yedide bir bac aldığı yalanını uydurur, ona iftira ederler. Her bezirgan ayrı ayrı dilekçe yazarak iftira ettikleri Köroğlu'nu padişaha şikayet eder. Bunun üzerine İstanbul padişahı,

Ruşen Ali, Bolu Beyi'nin yanında at bakıcısıdır. Beyin isteği üzerine Ruşen Ali Anadolu coğrafyasında at aramaya çıkar. Günler süren yolculuktan sonra Erzincan ilinin Tercan ilçesine gelir ve orada iki çelimsiz kulunu satın alır. Çünkü bu kulunlar sudan çıkan aygır ve kısrağın birleşmesi sonucu doğmuşlardır. Bu sebepten cılız olmalarına rağmen çok değerlidirler. Ruşen Ali bir süre sonra iki kulunla birlikte Bolu Beyi'nin huzuruna gelir.